Troost – eucharistie in Londen

Van vrijdag 12 tot en maandag 14 december vond de studiereis naar Londen plaats, een reis in het kader van de Missionaire Specialisatie. We bezochten in Londen verschillende kerken en spraken met verschillende voorgangers. Waarom Londen? Het is de bakermat van de ‘fresh expressions of church’: nieuwe en vrije vormen van kerk voor een veranderende cultuur om mensen aan te spreken die niet of nauwelijks bereikt worden door de huidige vormen van kerk. Welke vormen kunnen bijdragen om de kloof tussen het goede nieuws van Jezus Christus en de culturele context te slechten? Zijn er mogelijkheden om nieuwe geloofsgemeenschappen te stichten rond het evangelie? Het leverde vele gedachten, vragen en ideeën op – een blog hierover volgt binnenkort.

Geraakt in St. James’s Church Piccadilly 

Het was een intensief en indrukwekkend weekend door alle ervaringen en gesprekken. Een ervaring raakte mij zo diep, dat ik tijdens die samenkomst emotioneel werd. Een ervaring die ik koester, en die mij puzzelt. Wat gebeurde er precies? Had het met mijn eigen verhaal te maken of gebeurde er meer? Opvallend was dat meerdere collegae achteraf vertelden dat ook zij door de samenkomst geraakt waren.

Wat gebeurde er? Op zondagmorgen bezochten we de St. James’s Church Piccadilly (Church of England) voor een eucharistieviering met ds. Lucy Winkett.  De viering begon om 11.00 uur – een redelijke tijd voor de zondagochtend. Er was ruimte voor voorzichtig uitslapen en een uitgebreid ontbijt. We namen de traditionele rode dubbeldekker bus naar het centrum, maar al snel raakten we verstrikt in het vroege kerstwinkelverkeer.

Dak- en thuislozen

Iets te laat en met enige haast staken we het kerkplein over om de kerk binnen te gaan. Op het kerkplein zaten en liepen verschillende dak- en thuislozen. Een bord kondigde een special kerstdienst aan voor mensen die moeite hebben met kerst: ‘Blue Christmas’. Aandacht voor mensen met hun eigen levensverhalen en beleving. Mooi.

Rechts op het plein stond een caravan (zo’n keet van gemeentewerken) voor pastorale gesprekken voor dak- en thuislozen. In het nagesprek met Lucy Winkett bleek dat de daklozen in de kerk mochten blijven slapen. Niet in de zalen en bijgebouwen, maar in de kerkzaal. In het heilige. Dicht bij God.

Welkom in Gods Rijk

We schoven aan in de banken van de St. James’s Church. De kerk rook sterk naar wierook. De geluiden van de stad drongen gedempt de ruimte binnen. Het was vol. Ik kwam naast een dakloze jongeman te zitten. De mensen om mij heen knikten vriendelijk naar me. In de bank lagen geen liedboeken of liturgieën, maar een vrouw liep de kerkzaal door en deelde liturgieën uit – en bleef dit doen gedurende het eerste deel van de viering. Mensen bleven binnendruppelen en aanschuiven. Het maakte dat ik me welkom voelde, uitgenodigd. Voor in de kerk zat een travestiet. Verspreid in de kerkzaal zaten meerdere daklozen. Schuin voor mij zat een man met zijn hondje, dat de hele dienst stil was, maar de zegen met geblaf beantwoordde.  Achter mij zaten mensen uit Schotland, daarnaast een vrouw die op de racefiets was gekomen. De helm nog op. Tussen deze mensen, geaccepteerd in hun manier van aanwezig zijn, voelde ik mij ook thuis komen. Op verzoek van de voorganger gaven we elkaar een hand en maakten even kennis met elkaar.

Misschien klinkt het enigszins chaotisch wanneer ik zo de context van de viering beschrijf, maar zo voelde het niet, en zo wás het ook niet. Het bracht juist ruimte waarbinnen we een geloofsgemeenschap werden. Paulus schrijft dat we geen vreemdelingen en bijwoners meer zijn, maar burgers van Gods Koninkrijk. Misschien was dat wel het eerste dat er gebeurde: we werden deel van het lichaam van Christus. In die ruimte klonk een uiterst zorgvuldig samengestelde liturgie die zich met zorg en goed voorbereid aan ons voltrok. Ruimte voor heiligheid. Ook de teksten van de gebeden, liederen, overdenking en eucharistie waren uitnodigend en inclusief. In de woordkeuze werd niemand buitengesloten: vrouwen en mannen, ouderen en jongeren, hetero’s en homo’s, de verschillende culturen – samen verbonden door Christus.

Genade ontvangen in de eucharistie

In de verkondiging benadrukte ds. Lucy Winkett de levensveranderende kracht van Gods genade. Drie zaken kunnen we niet veranderen: ons verleden, de waarheid en de ander. Het verleden heeft me gevormd en gaat met me mee. Soms bepaalt het verleden mijn toekomstbeleving en mijn keuzes in het hier en nu – lang niet altijd bewust. Gods genade nodigt uit om vrede te sluiten met mijn verleden, vergeving te vinden en los te kunnen laten.

Vanuit deze context (ervaring van geloofsgemeenschap en het horen over de kracht van Gods genade) klonken vervolgens het tafelgebed en de nodiging tot de eucharistie. Bij het breken van het brood sprak de voorganger verschillende woorden, onder andere: het lichaam van Christus, gebroken voor de gebrokenen. Op dat moment werd ik mij bewust van een krachtig verlangen om deel uit te maken van Christus’ lichaam – van Christus zelf. In de kring werd brood en wijn gedeeld en werd mijn ziel gevoed.

Het was voor mij groots en bijzonder om mijn verlangen te ervaren en toe te staan. Dat was genezend. Troost in Londen.