Met een zekere regelmaat krijg ik preekvoorzieners aan de telefoon. Het is een verantwoordelijke taak. Zij moeten er voor zorgen dat er iedere zondag voorgangers de erediensten komen leiden. Het is lang niet altijd gemakkelijk om predikanten te vinden die de openstaande zondagen kunnen opvullen. Tegelijkertijd hebben ze ook nog te maken met een geloofsgemeenschap die liever de ene predikant hoort dan de andere. Preekvoorzieners zijn vaak bevlogen gemeenteleden die proberen om zorgvuldig een evenwichtig rooster samen te stellen.
Ongemakkelijk gevoel
Inmiddels ben ik negen jaar predikant en heb in veel kerken mogen preken. Ergens bekruipt mij een ongemakkelijk gevoel. Het is een gevoel dat me sowieso kan overvallen als ik nadenk over de reden waarom we als plaatselijke kerk samenkomen. Als gastvoorganger komen de vragen soms scherper binnen. Wat doen we in de kerk? Waarom doen we wat we doen? We investeren in een gastvoorganger, maar wat brengt het de gemeente als geloofsgemeenschap? Wat is het belang van die preek? De meeste kerkgangers horen tijdens de kerkdienst de Bijbeltekst voor het eerst en hebben misschien niets met de vragen en gedachten die ik als voorganger aansnijd. Natuurlijk, we komen samen om geloof te delen, God de eer te brengen en iets op te doen wat mee zou kunnen gaan in de week die voor ons ligt. Dat alleen al is van belang.
Ontmoeting
Voor veel kerkelijk betrokken mensen is de kerkdienst een van belangrijkste gebeurtenissen voor hun geloof. De kerkdienst is de plek waar ontmoetingen plaatsvinden en waar mensen iets opdoen aan God. Tegelijkertijd moet ik echter ook constateren dat we weinig aandacht lijken te hebben voor gemeenschapsvorming. Het is goed zoals het is. We richten ons op de mensen die we kennen en samen ervaren we verbondenheid. Nieuwkomers vallen echter vaak buiten de boot. Als gastvoorganger merk ik soms grote verlegenheid om zich met mij te verhouden. Kerkenraadsleden praten onderling bij en ik wacht tot de dienst begint. (Ik zit hier verder niet mee, hoor. Ik kan goed voor mezelf zorgen en een gesprekje aanknopen. Ook stilte kan ik verdragen, geen zorgen!) Als dit bij mij al gebeurt, dan zal dit ook bij gewone gasten kunnen voorkomen.
Als voorganger zie ik overigens nog iets anders als het om ‘ontmoeting’ gaat. Protestanten lijken de wonderlijke gewoonte te hebben om vooral niet naast elkaar te gaan zitten. Ook zit de gemeente het liefst zo ver mogelijk af van de voorganger. Vindt er echt ontmoeting en gemeenschapsvorming plaats tijdens de eredienst? Of gaan kerkgangers eenzamer naar huis dan ze gekomen zijn?
Ontmoeting met God
Het andere punt – de ontmoeting met God – zet mij ook aan het denken. Als ik naar de ontwikkelingen in de verschillende geloofsgemeenschappen kijk, dan moet ik constateren dat het ons niet lukt om de nieuwe generaties enthousiast te maken om zich te verbinden aan de kerk. Veelal is er sprake van een beweging waarin ouders losser komen van de kerk en haar gebruiken, waarna de kinderen zich uiteindelijk laten uitschrijven. Een andere trend is dat trouwe kerkgangers steeds minder (Bijbel)kennis bezitten.
Rust in Gods ruimte
Het is goed om te bedenken dat de mensen die er zijn. gekomen zijn om iets van rust te ervaren. Niets moeten, gewoon er mogen zijn in de ruimte van God. Daar wil ik niet aankomen. Dat is kostbaar.
Krakende kerk
Ondertussen kraakt de kerk in haar voegen. En ook dat is niet erg. Het biedt mogelijkheden en kansen. Het nodigt uit om ons opnieuw te bezinnen op de vraag waarom we als geloofsgemeenschap samenkomen. Om na te denken over de vraag voor wie wij kerk mogen zijn. Het biedt de ruimte om na te denken over hoe we zelf weer aangesproken worden door het evangelie en hoe we voor anderen van betekenis kunnen zijn. Het is niet erg dat de kerk kraakt. Als we maar niet doen alsof het allemaal goed komt. Een goede preek gaat de geloofsgemeenschap niet redden, maar daar is de preek ook niet voor bedoeld. Met mijn ongemakkelijke gevoel zal ik blijven preken.
Het is echter ook tijd om te zoeken en te verkennen. Om elkaar weer te leren kennen, inspiratie te delen en te groeien in geloof, hoop en liefde. De geloofsgemeenschap als oefenruimte van de Geest. Ik open het raam – de wind steekt op!
Alexander Veerman 
Geef een reactie