Een Bijbels antwoord op terreur?

Mij  gesprekspartner staart peinzend in de verte. Hij knijpt zijn ogen tot kleine spleetjes en draait zijn hoofd naar me toe. “Ik denk dat dit de eindtijd is”, vertrouwt hij mij toe. “Ik hoop dat Jezus snel terug komt. Ik kijk er echt naar uit!” Zijn vrouw valt hem bij. “We slapen er slecht van. Al dat nare nieuws. Die aanslagen. Je wordt gewoon bang”.

Verlangen naar rust

Het zijn emoties en gedachten die geregeld passeren in de gesprekken die ik heb, zowel met ouderen als met jongeren. Het nieuws over aanslagen in Nice, Bagdad, Dallas, Sanaa, Parijs, Istanbul, Brussel – het maakt angstig. De ontwikkelingen in Turkije maken onrustig. De hongersnood in Afrika, de zorgen om ons milieu, de vluchtelingenstromen roepen een machteloos gevoel op. Het verlangen naar de eindtijd of de wederkomst is een krachtig verlangen dat er een einde komt aan het geweld en het onrecht.

De Bijbel en de eindtijd

Het is precies dit onrustig verlangen en het zoeken naar houvast waar het in de Bijbel over gaat. Het spreken over de eindtijd gaat hand in hand met het spreken over het Koninkrijk van God.  De Bijbel kent aan ‘het einde’ een specifieke betekenis toe. Van het einde is sprake wanneer de verbondenheid tussen God en de mensen ophoudt. Dat staat op het spel als het over het einde gaat: zijn wij nog verbonden met de God van Israël? Met Gods Naam die nabijheid en redding betekent? Wanneer de verbondenheid van God met mensen verbroken is, gaat dit gepaard met schokkend verschijnselen: de zon zal verduisterd zijn, de maan geen licht meer geven. Waarom moet dit gebeuren? Omdat wij de band met God steeds weer verbreken. We ruilen God in voor ons eigen beeld van god. De god van ons eigen denken en handelen. De god voor ons eigen karretje. We zijn geschapen om beelddrager van God te zijn, maar we maken God tot ons eigen beeld. Wanneer God mens wordt, dreigt de diepste en onafwendbare crisis. In het lijden en sterven van Jezus wordt het einde van de verbondenheid in alle verschrikking zichtbaar. Wanneer Jezus wordt gekruisigd, valt er een diepe duisternis (Marcus 15, 33). Jezus schreeuwt het uit: ‘Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten?’ Aan het kruis is er verlatenheid. Daar is het einde, daar is de verbondenheid van God met mensen verbroken. Er is geen zon meer, geen maan. Dit is het einde van de wereld. Dezelfde Jezus die dit einde aankondigt, is ook de Mensenzoon aan wie dit wordt voltrokken.

Het einde kondigt een nieuw begin aan

Maar er klinkt een vervolg: de Mensenzoon zal komen. Het graf kon Hem niet vasthouden. Er komt een nieuw begin. Niet het einde is nabij, maar het nieuwe begin! Het einde van de wereld valt samen met de dood van de Mensenzoon. Maar in dat einde is ook een nieuw begin. Daarom worden we opgeroepen om waakzaam te zijn. Er is een nieuw tijd begonnen toen de steen van het graf werd weg gewenteld. We worden uitgenodigd bedacht te zijn op twee dingen: de oude tijd zal voorbijgaan – en dat roept de vraag op: waar ben ik mee bezig? De nieuwe tijd is opengegaan met de opstanding – en dat roept de tweede vraag op: waar is God mee bezig?

Koninkrijk van God

Het nieuwe begin is zichtbaar in de komst van het Koninkrijk. Dit is niet slechts een toekomstperspectief, een hemelse droom. Het Koninkrijk van God, het Rijk van vrede en recht breekt nu al door. Het wordt zichtbaar op momenten waarop recht gedaan wordt, wanneer gebrokenen weer op kunnen opstaan, wanneer gebutsten getroost en gesteund worden. Het Koninkrijk breekt door wanneer er hoop gedeeld wordt en vanuit de kracht van de liefde wordt geleefd. Nu in alle voorlopigheid, straks ten volle.

Niet ‘stil maar, wacht maar’ 

Het getuigenis in de Bijbel over Gods Koninkrijk is zowel een bron van troost en hoop, als ook een aansporing. Gods Koninkrijk maakt duidelijk dat onrecht en lijden niet het laatste woord hebben, dat er hoop is – omdat we weet hebben van Gods liefde, van gerechtigheid en van vergeving.

Wat betekent dat voor ons, in deze tijd? Wat betekent dit voor onze wereld die zucht onder terreur? Een tekst uit de eerste brief van Petrus biedt een verrassende aansporing. Ons wordt niet voorgehouden om naar de hemel te turen, om stil en gelaten deze tijd uit te zitten. We worden aangespoord om een verschil te maken. ‘Een koninkrijk van priesters’ noemt Petrus de volgelingen van Jezus.

Priesters bemiddelen. We hoeven niet meer te bemiddelen tussen mensen en God – dat heeft Jezus Christus voor ons gedaan. Wat wij mogen doen, is het bemiddelen van de hoop die meekomt met Christus. We mogen getuigen van hoop door te vertellen over de grote daden van God. We mogen in onze reactie op de angst, de onrust en de machteloosheid laten zien wie ons inspireert en van wie we onze hoop en kracht verwachten.

Het vraagt van ons om niet te reageren met haat en verdeeldheid. Het vraagt van ons om te zoeken naar wat de eenheid dient en naar de ruimte van de liefde. De liefde zoekt zichzelf niet, is geduldig, verzet zich tegen onrecht en bouwt op.

‘Wees sterk en moedig’

Kunnen we dit? Misschien is het goed om de bemoediging van God aan Jozua in herinnering te roepen. Jozua stond voor de opgave Mozes op te volgen en het volk Israël het Beloofde Land binnen te brengen. ‘Wees sterk en moedig’ klinkt als een refrein in dat eerste hoofdstuk van het boek Jozua. Jozua wordt opgeroepen sterk of standvastig te zijn: weet op welke grond je staat. Weet wie je fundament is, op wie je je leven mag bouwen. Jozua wordt aangespoord moedig, vastberaden te zijn: weet welk doel je voor ogen hebt, weet dat je je weg mag gaan met Gods leiding.

In het vertrouwen op God durft Jozua de Jordaan over te steken. God gaat als een bondgenoot met hem mee. ‘Ik zal jou niet verlaten’. Die belofte is het diepste antwoord op dreiging en angst. Elke stap die we zetten is ons van God gegeven. We dragen hoop met ons mee – dat ons getuigenis tot zegen mag zijn voor de wereld.