De oorlog bleef

Enkele jaren geleden ben ik met enkele oud-indiëgangers naar het museum Bronbeek in Arnhem geweest. Met z’n vieren dwaalden we door het museum dat verhaalt over de koloniale geschiedenis van Nederland in Nederlands-Indië. De vitrines met voorwerpen, de emblemen van militaire eenheden kwamen tot leven door de verhalen van deze veteranen.

 

Het waren nog jonge mannen toen ze dienden in Nederlands-Indië. Ze vertelden me over de onderlingen kameraadschap, de huiveringwekkende momenten dat ze onder vuur lagen, over het verlies van vrienden.

Een van onze reisgenoten was geboren en getogen in Nederlands-Indië. Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog had hij meegevochten met het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL). Het was een uitermate vriendelijke en bescheiden man. Behulpzaam en betrokken.

Toen hij daar in Bronbeek vertelde over zijn tijd in het leger, brandde er een diep verdriet achter zijn ogen. De gebeurtenissen had hij minutieus opgeslagen in zijn geheugen. Hij kon zich elk detail herinneren. De verhalen had hij, net als zoveel van zijn medestrijders, zo ver mogelijk weggestopt. Doorgaan. Niet omkijken, maar je richten op de toekomst.

De pijn zat echter dieper. Hij had zijn leven gewaagd voor Nederland. Maar nooit had hij hier erkenning voor gekregen. Hij was meegekomen met de grote groep Molukkers en had zoveel achter gelaten in Indonesië. Maar op geen enkele manier had de Nederlandse overheid hem geholpen een bestaan op te bouwen. Het gebrek aan erkenning maakte dat de oorlog nooit echt een plek in zijn geschiedenis kreeg. De oorlog bleef.

Dit was wat me bij is gebleven van die middag in Arnhem. Het eenzame gevecht van deze man die schouder aan schouder met Nederlandse militairen had gevochten, maar nooit voor zijn inzet dank, respect en erkenning heeft gekregen. Het verhaal kwam naar boven door het lezen van dit artikel over hoe de Nederlandse regering duizenden Molukkers naar Nederland haalde en in de kou liet staan.

Dit deel van onze geschiedenis vervult me met schaamte.