In eenvoud en met vreugde

Een van onze gemeenteleden stuurde een berichtje door over hun kleinkind, Lotje. Vijf jaar is ze. Lotje lijdt aan een ingrijpende ziekte waardoor zo onder andere aangewezen is op sondevoeding. Ze is erg vatbaar en vaak ziek. Desondanks is ze vrolijk en dapper, maar ook zo kwetsbaar. De ouders waren erg bezorgd toen het coronavirus Nederland bereikte. Wat zou dit voor Lotje betekenen? Wat als zij ziek zou worden?

Er gebeurde echter een wonder. Lotje werd ziek. Corona? Misschien. Maar ze herstelde op een ongekende manier. Ze had weer energie. Ze eet met smaak en heeft geen sondevoeding meer nodig. Als je ziek bent of als geliefden ziek zijn, dan ga je anders tegen het leven aankijken. Dan leer je het kleine, het gewone waarderen. Wat is eigenlijk gewoon?

Stilgezet

De intelligente lockdown zette het leven stil – en op zijn kop. Voor velen was het een hevige en intensieve tijd, die voorlopig nog zal doorwerken. Maar er is ook een andere kant: toen de wereld en ons leven werd stil gezet, was het niet alleen maar kommer en kwel. Zo hoorde ik verhalen over tijd en aandacht voor het gezin. Dat het jachtige, het moeten, het almaar hollen tot stilstand kwam – daar knapten veel mensen van op. Wat werd er veel gedeeld: aandacht, tijd, kaarten, telefoontjes. Er was omzien, meeleven en zorg voor elkaar. Het was een verademing om tot de kern te kunnen komen.

Ook de aarde kwam weer op een beetje op adem. Geen luchtverkeer. Zovele minder woon – werk verkeer. Het nodigt uit om na te denken wat we mee kunnen nemen naar de post-corona tijd. Gaan we zo snel mogelijk weer terug naar hoe het was? Naar al het rennen, naar alle vliegvakanties? Zouden we een beetje eenvoudiger kunnen leven?

De kern van gemeente-zijn: de maaltijd

Daar moest ik aan denken toen ik deze tekst uit Handelingen las. “De volgelingen van Jezus gebruikten hun maaltijden in een geest vol eenvoud en vol vreugde.” Misschien is dat wel de kern van gemeente-zijn: samen aan tafel. In ieder geval zal Lucas, de auteur van Handelingen het zo zien. De maaltijden in de Bijbel waar Jezus aanschuift, vertellen de kern van het Evangelie.

Natuurlijk, over kerk-zijn valt meer te vertellen: het leren, het bidden, het in de gunst staan bij het hele volk. Maar die tafel. Die staat in het midden.

Het breken van het brood

Ze braken het brood. Dat is niet alleen een term voor samen eten, maar het verwijst ook naar het Avondmaal. In de begintijd van het christendom liggen deze beide betekenissen dicht tegen elkaar aan. Die eerste maaltijden werden ‘agapè-maaltijden’ genoemd. Maaltijden waarin de liefde voor en betrokkenheid op elkaar zichtbaar werd: de eerste christenen deelden het goede leven met elkaar. In die context kreeg de gedachtenis aan het lijden, sterven en opstaan van Jezus betekenis.

Wat opvalt, is dat die maaltijd (met blijdschap en eenvoud) genoemd wordt, ná de viering van het breken van het brood, de Avondmaalsviering, en vóór de lofzegging. Dat gewone eten samen staat daartussen, het wordt in één adem genoemd. Blijkbaar was er toen geen kloof tussen het vieren van het Avondmaal en het gebruiken van de gewone maaltijd. Er was geen kloof tussen zondag en de rest van de week. Het christen-zijn omvatte alles, zowel het bijzondere als het gewone.

Hoe deden zij dat? Hoe overbrugden zij die kloof?

Eenvoud en vreugde

Wat is die eenvoud waar Lucas het over heeft? Heeft dat iets te maken met simpel zijn, argeloos, onnozel? Nee, Bijbelse eenvoud is iets anders. Het is het weten, dat één ding nodig is. Het is het leven vanuit één middelpunt, gerichtheid op de ene God, die we hebben leren kennen in Jezus Christus.

Het is het leven in verbondenheid met de ene Heer. Het is het leven in relatie tot Jezus, de goede Herder.

Dat lukt niet altijd. Wij zijn van nature vaak bepaald door onze stemmingen, onze driften, onze pijnen, onze moeheid, al die grote en kleine dingen die ons afleiden, energie kosten. We leven in leven met zoveel rollen, met zoveel maskers, met zoveel muren en vakjes. Wat kan de drukte ons in beslag nemen.

En toch, als de Heer ons leven en ons hart binnenkomt, verandert de spil, de kern. Als Jezus ons leven binnenkomt, draait ons leven niet meer rennen, drukte, rijkdom, macht of wat dan ook –

Als Jezus ons leven binnenkomt, dan vinden we rust en vrede. Dan mogen we de maskers afdoen en komen we thuis. Aan tafel. Eenvoud betekent hier zoiets als: ongedeeld, uit één stuk, niet versnipperd. Het maakt nogal verschil of je eet met iemand. Die een heel deel van zijn/haar hart afschermt. Zich niet laat kennen, misschien wel een oordeel heeft over van alles en nog wat. Dat is niet ‘eenvoudig’, dat is knap ingewikkeld. Lukas ziet daar in Jeruzalem mensen aan tafel die hun oordeel, hun reserves, hun bedenkingen afleggen omdat er iets veel sterkers is dat hen verbindt. De liefde van Christus, de band door de Heilige Geest.

Die terugkeer tot ware eenvoud, tot het niet langer verscheurd leven maakt ons blij. En omgekeerd kan de blijdschap van het evangelie ons in staat stellen om met eenvoud te leven. Blijdschap en eenvoud veronderstellen en bevorderen elkaar.

Over grenzen heen

Aan tafel is plaats voor iedereen. Dat is hét kenmerk van de tafelgemeenschap aan het begin van het christendom. Die gemeenschap overstijgt verschillen en grenzen. De tafelgemeenschap bestaat uit vrijen en slaven, uit vrouwen en mannen, uit kinderen en volwassen, uit joden en heidenen.

We breken het brood en worden herinnerd aan de eenvoud van het leven. In dat licht mogen we opstaan en léven.

Gespreksvragen

1. Hoe heb jij de afgelopen maanden beleefd? Heeft de coronatijd je ook iets gebracht?
2. Wat is voor jou de kern van je leven?
3. Wat betekent het vieren van het Avondmaal voor jou?
4. Ervaar je jouw leven als gecompliceerd of herken je de eenvoud waar Lucas over spreekt? Waar ligt jouw verlangen als het gaat over eenvoud?

Gebed

Hemelse Vader, God van licht, we bidden U om de vreugde van het geloof. We bidden U om een leven in eenvoud: dat wij weet hebben van de kern van ons bestaan. Dat het ons rust en vrede geeft om te weten dat ons leven zijn vervulling en bestemming vindt in U.

Geef ons rust waar we vermoeid en belast zijn geraakt. Help ons waar we delen van ons bestaan afschermen voor anderen, voor onszelf of voor u, opdat we mens uit één stuk mogen worden.

We bidden om uw zegen over het breken van het brood, over onze maaltijden. Zegen ons met vreugde en eenvoud, in de naam van Jezus, amen.

Om te zingen: