Een tijd om te verzoenen

De derde middag van de seniorenkring ging over vergeven en verzoenen. De ontwikkelingspsycholoog Erikson onderscheidt een aantal levensfasen in een mensenleven. Bij elke fase horen bepaalde thema’s en taken. In de laatste fase maken mensen de balans op. De verwachting van de tijd die rest is beduidend korter dan de tijd waarop men terug kan kijken. Een belangrijke vraag is of je al terugkijkend tot de conclusie kunt komen dat het leven goed is geweest, zoals het gegaan is. In deze levensfase komt het dus aan op acceptatie en zinvinding.

Niet langer verstoppen

Een eerste waardevolle les is dat het nadenken over vergeven en verzoenen uitnodigt om verborgen verhalen aan het licht te brengen, muren te slechten en maskers los te laten. Het meedragen van geheimen is zwaar. Soms lijken we bepaalde episoden volledig te zijn vergeten, maar juist in de ouderdom kunnen deze verhalen weer naar boven komen.

Opgewekt leven

Een tweede les is de opluchting die je kunt ervaren wanneer je vergeven wordt. Het vraagt om moed om fouten onder ogen zien en te erkennen en vervolgens te adresseren. In psalm 103 wordt vergeving en genezing in een adem genoemd. Een vergeven mens ontdekt levensruimte.

Misbruik 

Een derde les is dat vergeven ook een woord is dat vaak misbruikt is om onrecht te verdoezelen. Het is van belang om te bedenken dat wanneer je gekwetst en beschadigd bent je enerzijds tijd nodig hebt om de gevolgen te verwerken en anderzijds de processen van dader en slachtoffer niet parallel lopen. Vergeving heeft te maken met het erkennen van schuld (het is dus niet bagatelliseren of verdoezelen) en het afzien van wraak.

Wanneer iemand tot vergeven kan komen, kan dit rust en ruimte kan geven. Het loslaten van haat, woede en bitterheid helpt om vrede te vinden.

Gods genade

Wat op deze middag naar voren kwam als een vierde les, is dat het begint met de uitnodiging van God. Zijn genade en vergeving is de dragende grond en aansporing om ook zelf vergevend en verzoenend in het leven te staan. De kracht van frere Roger uit Taizé en van de Waarheid en verzoeningscommissie in Zuid-Afrika tonen de kracht van vergevend leven – terwijl er ruimte is voor de verhalen van onrecht en schuld.

Balans opmaken begint met verzoenen

In de laatste levensfase komt het dus aan op het opmaken van de balans. Het verzoenen met de eigen levensgeschiedenis en het eigen handelen is noodzakelijk om het leven te kunnen aanvaarden. Het verzoenen met de ander helpt om vrede te vinden. Het verzoenen met God (1 Korintiërs 5) helpt om zin en houvast te vinden in het leven.

 

 

 

De balans opmaken – lessen van onze ouderen deel 2

Gisteren (9 februari 2016) was de tweede middag van de kring van senioren. Het is een mooie samenwerking tussen het Vriezenveense verzorgingshuis ‘De Vriezenhof’ met omringende appartementen en de Ontmoetingskerk. Vier middagen buigen we ons over thema’s rond ouder worden. Het verslag van de eerste middag lees je hier.

Vrede vinden

De rode draad van deze middag was de vraag naar verzoening. Lukt het om aan het einde van het leven, bij het opmaken van de balans, je te verzoenen met je geschiedenis en met de omstandigheden waar je mee te maken hebt? Verzoenen heeft te maken met het vinden van vrede. Het heeft te maken met het nemen van verantwoordelijkheid van de weg die men gegaan is en met het accepteren van het eigen levensverhaal. Het verzoenen, het vrede vinden, speelt op meerdere niveaus: het heeft te maken met het eigen levensverhaal, met anderen die op je levenspad zijn gekomen en met God.

Ouder worden vraagt om levenskunst. Het opmaken van de balans is noodzakelijk en moedig. Het onder ogen zien van wat er gebeurd is, hoe het leven is verlopen, is niet altijd gemakkelijk. We dragen verhalen mee die verdriet, schaamte, schuld of pijn oproepen. Met het opmaken van de balans dienen ook deze verhalen zich aan.

Gekend worden

Een diep verlangen dat mensen met elkaar delen is het verlangen om écht gekend te worden. Het verlangen dat er iemand is die weet wat er in je omgaat. Die weet heeft van de verhalen van vreugde en het geluk, maar ook van teleurstellingen en verlies. Tegelijkertijd is het ook eigen aan mensen om hun kwetsbaarheid en hun innerlijk af te schermen voor anderen. We bouwen als het ware muren om ons binnenste of dragen maskers, opdat anderen niet zien wat er ten diepste in ons leeft.

Het is God die ons steeds weer tevoorschijn roept uit onze schuilplaatsen en achter onze maskers vandaan. Gods verzoening met deze wereld (2 Kor. 5, 11 – 21) legt het fundament om vrede te kunnen sluiten.

Gods liefde: zegen en vragen

Verschillende deelnemers gaven aan dat het de ervaring van Gods liefde was die hen door moeilijke perioden heeft gedragen. Het vasthouden aan de trouw van God en het besef dat ons niet een kalme reis, maar wel een behouden aankomst is beloofd, gaf de kracht om in donkere tijden te volharden.

Tegelijkertijd riep Gods liefde en macht ook veel vragen op. Het lijden in de wereld, de vele oorlogen en conflicten roepen vragen op naar Gods leiding. Meerdere ouderen maken zich zorgen over de ontwikkelingen in deze wereld. Met name maken ze zich zorgen over de jongere generaties die hun weg moeten vinden in een wereld die in brand staat. Ook het lijden in het eigen leven kan scherpe vragen oproepen naar Gods aanwezigheid of Gods leiding. Desondanks is het het vertrouwen dat God niet loslaat en erbij is, wat de deelnemers steun en kracht heeft gegeven.

De bevrijdende kracht van vergeven

Wanneer gesproken wordt over het opmaken van de balans komt ook de vraag naar vergeving naar voren. Vergeven maakt ruimte, maar vraagt ook om dienstbaar te durven zijn. Vergeving vragen en vergeving schenken vragen om de bereidheid de minste te durven zijn. Een van de deelnemers vertelde dat ze na meer dan 60 jaar in staat was om tot vergeving te komen. Het was een bevrijdende ervaring, omdat ze die geschiedenis ook los kon laten.

Vergeven vraagt allereerst om het erkennen van de pijn en van het eventuele onrecht. Vergeven is niet het bagatelliseren of ontkennen van leed of de oproep om te vergeten. Vergeven is door erkenning het verhaal een plek geven om vervolgens de woede of het verlangen naar straf los te laten. In het loslaten ontstaat er ruimte.

Vrede sluiten met jezelf

De moeilijkste opgave is volgens de deelnemers het vergeven van jezelf. De oordelende stem zit diep in ons. Het is daarom goed, wanneer we nadenken over het opmaken van de balans, steeds weer terug te gaan naar de basis van verzoening. Het is God die zich met de wereld heeft verzoend door de liefde van Jezus Christus. Dat verandert het perspectief van leven. Het draait niet om eigenbelang en om de eigen positie, maar om Gods liefde. Dat is de kracht die ons op het spoor zet van verzoening en ons helpt om vrede te sluiten met onze mogelijkheden en onze geschiedenis.

Het zijn mooie en waardevolle middagen, met open ontmoetingen. Bijzonder om zo met elkaar in gesprek te zijn.