Enkele jaren geleden ontmoette ik een man die ernstig getraumatiseerd is. Hij was eenzaam en beschadigd. Met moeite kon hij zijn hoofd boven water houden. Een collega van hem had hem uitgenodigd om een keer mee te gaan naar de Protestantse Gemeente in ’t Harde. We raakten in gesprek, en we maakten een afspraak voor een nadere kennismaking. Het werd al snel duidelijk dat hij therapie nodig had. Hij werd gekweld door nachtmerries, depressieve gevoelens en suïcidale gedachten. Hij was zo angstig dat hij geen hulp durfde vragen. Samen bezochten we de huisarts, die direct de ernst van de situatie inzag. Hij werd doorverwezen naar de crisisdeeltijd, waar hij na enige tijd (?) terecht kon. Als predikant hielp ik hem de tijd te overbruggen.
De schreeuw door Esther Veerman
De psychiater die de doorverwijzing begeleidde, gaf aan dat hij niet over voldoende kennis beschikte om mijn pastorant te kunnen begeleiden. Hij werd dus doorverwezen naar een andere psychiater. Ook deze gaf echter aan niet heel veel verstand te hebben van complexe posttraumatische stressstoornissen en dissociatieve identiteitsstoornssen. Maar vooruit, hij wilde wel ter overbrugging dienen. In de gesprekken van maximaal 20 minuten gaat het niet over de dagelijkse strijd om te overleven.
Inmiddels was mijn pastorant ook in geschreven bij een traumacentrum, vanwege zijn verleden en de dagelijkse gevolgen van de trauma’s. De wachttijd was rond de twee jaar. Toen meer dan een jaar verstreken was, werd hem verteld dat de beloofde mannengroep voorlopig niet van de grond zou komen. De wachttijd werd met onbepaalde tijd verlengd. Een dagbehandeling hier, een voorwerkgroep daar. Geen lijn, geen enkele therapeut die de regie voerde. Als predikant bleef ik hem in deze jaren maar gewoon trouw.
Aangezien er niet langer een plek werd aangeboden voor adequate therapie (namelijk het gaan verwerken van de trauma’s), en niets ook wat weinig is voor een wanhopig mens, kreeg hij het aanbod om deel te gaan nemen aan een cursus ‘omgaan met complexe ptss’. Maar daar dient zich nu een serieus probleem aan: hij mag alleen meedoen als hij een behandelaar heeft op wie hij terug kan vallen. Dat is echter niet zijn huidige behandelaar die alleen ter overbrugging is. De wanhoop bij mijn pastorant neemt toe. Is er dan verder niemand die zich verantwoordelijk weet voor hem? Is er geen therapeut die zijn pijn en wanhoop ziet en ter harte wil nemen? Een logische vraag van hem: doe ik er eigenlijk wel toe. Als predikant blijf ik hem maar gewoon trouw bezoeken.
Terug naar de huisarts, die uiteindelijk ook niet kan doen. Er zijn te weinig gespecialiseerde therapeuten. De bezuinigingen versterken het tekort. De boodschap is: jammer genoeg ben je te ernstig getraumatiseerd. Er zijn voor deze groep te weinig behandelplekken.
Ellendig genoeg is dit niet het enige verhaal. Juist mensen die rondlopen met ernstige psychische problemen door trauma’s opgelopen in hun jeugd, lijken meer en meer aan hun lot te worden overgelaten. In het traumacentrum in Assen worden therapeuten dagelijks gebeld of er mogelijkheden zijn om nieuwe cliënten aan te nemen. De vraag is er, de therapeuten zouden er kunnen zijn. Helaas moet er fors bezuinigd worden, en zullen ook in het traumacentrum therapeuten ontslagen worden.
De kwetsbare mensen die worstelen met hun verleden zullen het zelf moeten redden. Ik ben als predikant niet opgeleid of toegerust om hen te begeleiden. Wat ik heb, is mijn trouw. Ik kan proberen hen een beetje nabij te zijn. Maar nu ga ik verhuizen, en zal ik mijn pastoranten in nood los moeten laten. De huisarts geeft aan niets te kunnen doen. De psychiaters zijn niet voldoende deskundig om een behandeling aan te gaan. Er zijn te weinig plekken om in een traumacentrum een therapie te kunnen volgen. Wat nu?
Je zou in deze tijd maar moeten dealen met ernstige gevolgen van geweld. Jammer, joh. We kunnen je niet helpen, jouw problemen zijn gewoon te ernstig. Sterkte!
Alexander Veerman 