Gebed vanuit het Onze Vader I

Het Onze Vader omvat in drie beden ons hele leven. Waar bidden we voor als we bidden om ons dagelijks brood, om vergeving en om verlossing? Deel I: geef ons heden ons dagelijks brood: het domein van ons dagelijks leven, onze werkelijkheid door God geschapen.

Onze Vader die in de hemel is,

we bidden om ons dagelijks brood, we bidden om genoeg, dat we ons niet verliezen in meer en meer, maar de maat weten, de maat vinden van uw Koninkrijk.

Geef dat we niet U en onze medemens uit het oog verliezen door ons blind te staren op ons eigen geluk, ons eigen gelijk. Als we vergeten te delen, als we vergeten uit dankbaarheid te leven – dan verliezen we het zich op het goede leven, ons dagelijks brood.

Als we bidden om ons brood, bidden we ook dat we om mogen zien naar wie te weinig heeft. Open onze ogen en onze oren om te horen waar armoede, soms zo verborgen, heerst.

Als we bidden om gezondheid, bidden we ook de ander niet te vergeten die chronisch ziek is, dat we onze medemens niet uit het oog en uit het hart verliezen. Dat we onze medemens niet vergeten, maar echt zien.

Als we bidden om een zegen over ons werk, bidden voor allen die werkzoekend zijn of uit het arbeidsproces zijn geraakt. Dat de zegen van arbeid voor de een ook hen ten goede mag komen

Als we bidden om dagelijkse kracht, bidden we of we onze kracht mogen gebruiken voor hen die kwetsbaar zijn door ziekte en ouderdom.

Als we bidden om een thuis, ons huis, bidden we voor allen die op de vlucht zijn, ontheemd zijn, die leven in niemandsland

We bidden om uw zegen over ons dagelijks brood – onze arbeid, onze tijd, onze kracht, onze inspanningen, onze inzet.

Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid – tot in eeuwigheid, amen

Gebed vanuit het Onze Vader deel II

Het Onze Vader omvat in drie beden ons hele leven. Waar bidden we voor als we bidden om ons dagelijks brood, om vergeving en om verlossing? Deel II: over schuld, vergeving en recht doen 

Onze Vader in de hemel,

We zijn allen dochters en zonen van U, maar wat vergeten we snel onze bestemming en het goede leven. We bidden U om de ruimte van uw vergeving waar we schuld op ons hebben geladen.

Als we bidden om vergeving van onze schuld bidden we U om hen die beschadigd en gekwetst zijn.

Als we bidden om vergeving, bidden we dat aan de gekwetsten en gebusten recht gedaan wordt.

Als we bidden om vergeving, bidden we U om moed en kracht om ons te bekeren, om onder ogen te zien wat we medemensen hebben aangedaan, om de moed onze schuld te erkennen.

Als we bidden om uw vergeving, bidden we om de ruimte om zelf tot vergeving te kunnen komen.

We bidden voor hen die zich inzetten voor recht en gerechtigheid

We bidden voor hen die zoeken naar wegen om tot erkenning van schuld te komen

We bidden voor hen die de weg van vergeving gaan

We bidden voor allen die zich in onze wereld sterk maken voor waarheid en verzoening.

Want van U is het Koninkrijk en de kracht en heerlijkheid – tot in eeuwigheid, amen

 

Gebed vanuit het Onze Vader deel III

Het Onze Vader omvat in drie beden ons hele leven. Waar bidden we voor als we bidden om ons dagelijks brood, om vergeving en om verlossing? Deel III: over het kwaad, machten, gevangenschap en bevrijding

Esther Veerman – in de wereld

Onze Vader in de hemel, U die de chaos een halt hebt toegeroepen, die het licht tevoorschijn hebt gesproken om het duister te ontmaskeren.

U die de machten en de krachten die ons knellen en benauwen, heeft overwonnen

We roepen U aan: verlos ons van de boze

We roepen U aan wanneer het kwaad in ons leven huishoudt of heeft huisgehouden – verlos ons

We roepen U aan wanneer we in de ban zijn van verslavingen – verlos ons, en we bidden U voor bondgenoten en medestanders.

We roepen U aan wanneer ons leven beheerst wordt door angsten – verlos ons, en leg uw vrede op ons. Geef ons mensen die geborgenheid bieden – warmte tegen de kilte van de angst

We roepen U aan als ons leven vast is gelopen in patronen die onze vrijheid  hebben ontnomen, als ons leven knelt en beklemmend is – verlos ons

We roepen U aan wanneer we de grip op ons leven hebben verloren door stress en drukte – geef ons mensen die ruimte maken in ons leven, die ons de moed geven om tot verandering te kunnen komen

We bidden U voor allen die licht brengen in duisternis.

We bidden U voor allen die van hoop getuigen, blijven durven spreken van bevrijding – ook tegen de klippen op

We bidden U voor allen die geloven in de zachte krachten van uw schepping en van daaruit leven.

Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid – tot in eeuwigheid, amen

Er is een tijd …

Meditatie op biddag bij Prediker 3, 1 – 8

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, geliefde mensen van God,

Biddag voor gewas en arbeid – zomaar een woensdag, midden in de week. Een dag waarop je de balans kunt opmaken. Een dag waarop je naar voren kijkt. Wat verwacht je van het seizoen dat voor je ligt? Waar vraag je een zegen voor, of over? En wat heeft de afgelopen periode voor je betekend?

Zo’n biddag is ook wel bijzonder. Een dag waarop we vorm geven aan onze afhankelijkheid aan God. Juist door te bidden voor de gewone dingen in ons leven. Juist door te bidden voor ons dagelijks brood. Zijn we niet ten diepste afhankelijk van God?

Tegelijkertijd roept het ook vragen op. Omdat onze werkelijkheid vaak zo haaks staat op Gods nieuwe wereld. Omdat gebed soms verwarring oproept. Omdat het gebed soms ingezet wordt als een soort magisch denken – alsof het gebed je omstandigheden verandert. Alsof het gebed alles ten goede keert. Alsof het gebed ons ontslaat van verantwoordelijkheid

Maar als dat niet zo is, áls het gebed toch niets verandert aan onze omstandigheden – heeft bidden dan zin?

Misschien ligt bij deze vraag wel de kern van onze omgang met God: heeft bidden zin? Het is een vraag die gesteld wordt als onze ervaringen botsen met die God die de wereld in zijn hand zou houden. Het is een vraag waar een wereld van veronderstellingen en gedachten achter schuil gaat. Over God. Over bidden. Over mens-zijn.

Het lijkt soms wel alsof er maar twee keuzes zijn: of ons gebed wordt verhoord en we ontvangen gezondheid, kracht, vrede – en anders, anders kan God niet bestaan. Niet zomaar. En zullen we God tandelozer moeten maken, meer op afstand moeten zetten.

Maar zijn beide reacties niet twee kanten van dezelfde medaille? Is het niet zo dat wij op deze manier proberen om God te controleren, in onze greep te krijgen? Of dat we proberen om God om te vormen tot wat wij kunnen begrijpen en kunnen denken?

Als we verwachten dat het gebed de plooien en kreuken van ons leven glad strijkt, schuiven we niet alleen onze eigen verantwoordelijkheid voor ons uit, maar maken we God ook tot een marionet van ons verlanglijstje. Bidden is meer dan het voorleggen van onze vragen.

Tegelijkertijd is het ook zo dat als we God op afstand plaatsen, als we God tot op zekere hoogte machteloos maken, daar ook geen appel meer van uit kan gaan. Misschien kan het ons in beweging brengen, maar is God nog in staat om ons te doen veranderen, ons aan te spreken of moet het uit onszelf komen?

Maar wat is bidden dan nog?

Prediker gaat op een verrassende manier om met deze vraag.  Voor alles is een tijd, schrijft hij. Het lijkt alsof hij het leven in al zijn facetten beschrijft. Het leven zoals het zich aandient, zoals het ons kan overspoelen. Een maalstroom. Het levenslot.

Toch is dat niet wat Prediker zegt. Het gedicht over ‘tijd’ beschrijft  een belangrijke nuance. In het Hebreeuws wordt er een woord gebruikt, dat een bredere en diepere betekenis in zich meedraagt dan ons begrip ‘tijd’. De vertaling van het Hebreeuwse woord met tijd is te smal. Het gaat in dit woord niet om onze horlogetijd; veel eerder duidt het om een gelegenheid of een mogelijkheid. Datgene wat in die tijd gebeurt, dat staat centraal.

Het is niet zo dat wij heen en weer geslingerd worden op de golven van het leven, maar dat we het leven ontvangen als een door God geschonken mogelijkheid. Dus dat hele leven, met al zijn rauwe en scherpe randen, is ingebed in Gods ruimte.

Het gedicht is niet deterministisch bedoeld. Het is niet een tijd die bestemd is, die  bepaald is om iets te doen. Zo van: het komt zoals het komt, en je kunt het toch niet veranderen. Een boodschap van: stil maar wacht maar, en laat het maar passeren. Dit gedicht roept niet op tot gelatenheid of passiviteit.

Integendeel. Alles staat in het kader van de geboden gelegenheid, van de mogelijkheid. Het is een gedicht vol tegenstellingen: Baren tegenover sterven; doden tegenover helen; afbreken tegenover opbouwen.

Het gaat hier niet om de ervaring van een persoon, maar om al de gebeurtenissen die plaatsvinden binnen het menselijk leven. Alles tussen het voortbrengen van leven en het verliezen van leven is afhankelijk van de geboden mogelijkheid. Het gaat om alles wat tussen de tegenstellingen in staat. Alles tussen geboorte en dood; alles tussen vreugde en verdriet; tussen oorlog en vrede. Het is dan ook niet toevallig dat het veertien  tegenstellingen zijn; een vol getal. Het hele leven, met al zijn facetten, is ingebed in Gods mogelijkheden.

We zijn niet in staat om deze dingen te plannen. Misschien is dat wel ten diepste levenskunst: de onzekerheid van het bestaan dragen. Rouwen en dansen, huilen en lachen. Het zijn gebeurtenissen waar we geen invloed op uit kunnen oefenen.

Deze tekst is in die zin al heel troostrijk. We vinden het soms zo moeilijk om stil te blijven staan bij verdriet en wanhoop. Om ruimte te vragen voor ons eigen verlies. Al gauw heb je het gevoel dat je teveel bent, dat je je aan moet passen. Maar hier, in deze tekst, wordt gezegd: nee, er is ook een tijd om te rouwen. Dat is goed. Daar krijg je gelegenheid voor. Er is een tijd om te huilen. Je hoeft je niet vrolijker voor te doen dan je je voelt. Er wordt ook het vertrouwen uitgesproken dat het niet blijft bij het verlies, bij de rouw en het verdriet.  Er komt ook een andere tijd, een andere gelegenheid.

Dat is de betekenis van dit gedicht over de tijden: alles wat binnen ons menselijke leven ligt, is een van God geschonken mogelijkheid.

Het is geen afgerond betoog. Ook de prediker bleef met puzzels zitten, die hij niet kon oplossen. Maar ergens is er de overtuiging te leven voor het aangezicht van een machtige God. Dat is ook de les die hij ons meegeeft. Dat wij ons aan die God toevertrouwen.

En misschien is dat ook we de ruimte van het gebed. Laat ik een voorbeeld geven. In een relatie kan de ene partner steeds weer terecht met zijn of haar verhaal. Vragen behoeven niet perse een antwoord. Een klacht hoeft niet perse te worden opgelost. Waar het op aan komt, is dat de ene partner de ander opbeurt, weer op de benen zet. Herinnert aan hoop, en moed geeft.

Dat is de kracht van het gebed. Daar opent zich de ruimte van God. In ons leven, in al die facetten horen we opnieuw van verhalen van licht, van verhalen van hoop, worden we bemoedigd om op weg te gaan, om te veranderen.

 

Ons gebed is niet bedoeld om God voor ons karretje te spannen. Het gebed is de ruimte waarin we ons leven in Gods perspectief plaatsen. Om aangespoord te worden en verantwoordelijkheid te nemen. Om opgebeurd te worden, herinnerd te worden aan hoop.

Om op te staan. Uit verstarring. Uit lamlendigheid. Uit verslagenheid. Om op te staan. Tegen onrecht.

Het gebed als de ruimte waarin het leven zich ontvouwt voor Gods aangezicht

amen

Gebeden voor elk jaargetijde

Herfst

Lieve God,

Dank U voor alle kleuren, voor de bladeren die rood en geel oplichten in de herfstzon. Dank U voor alle vruchten, voor de appels en de peren, voor de kastanjes en de beukennootjes.

We bidden U voor wie zich voorbereiden op de winter om warmte wanneer het kil wordt, om uw volheid wanneer de leegte in ons knaagt. Amen

+-+-+-+-+-+-+-+-+-

God,

We roepen tot U – wat kunnen we anders doen? Stormen teisteren ons leven. Ons houvast wordt ontworteld, waar we op vertrouwden, waarvan we zeker wisten dat het er altijd zou zijn, ontvalt ons, God. De slagregens doen ons beseffen dat we onbeschut en verkild zijn. De stortregens in ons leven doen de grond onder onze voeten schuiven.

God, we roepen tot U – wees ons fundament, wees ons houvast als alles verloren lijkt. Wees onze beschutting, nu alles ons uit handen is geslagen. Om uw liefde en trouw. Amen

Winter

God, Schepper van hemel en aarde,

Verstilde schoonheid ontneemt ons de adem. De sneeuwvlok schittert in de eerste zonnestralen van de vroege ochtend. Winterbloesem, gevangen in ijs, draagt de belofte van de lente al in zich.

We danken U voor de vreugde die de sneeuw ons brengt. Het plezier van het ijs. De gedachte aan uw liefde en aanvaarding verwarmt ons hart en opent het leven voor ons. We danken U voor uw nabijheid. Amen

+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-

God,

Ons hart is koud geworden. Het leven in ons lijkt gestorven, ons binnenste is bevroren grond – verkild, verhard. De hoop is ons uit handen geslagen. Waarom God, waarom? Verkleumd roepen we tot U.

God, kunnen we op U hopen? Kunnen we opstaan uit deze doodsheid? Maakt U uw Naam waar in ons leven? Dat we mogen weten dat de knoppen al uitbarsten van nieuw leven, dat de kracht van het nieuwe leven sterker is dan welke koude dan ook. God, verwarm ons met uw liefde. Amen

Lente

God van licht, God van leven. Verwondering overvalt ons als we in de tuin het nieuwe leven zien groeien. Verwondering ontspringt in ons hart als we de knoppen in de bomen open zien bloeien. Verwondering doet ons stil staan bij de kracht van het kwetsbare nieuwe begin. Geen kleur is groener dan lentegroen. Geen uitbundigheid is vrolijker dan het lammetje in de wei.

Dank U voor het nieuwe leven, dank U voor verwondering, dank U voor de lofzang van de vogels. Amen

+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-

Hemelse Vader, het leven om mij heen gaat door. De krokus breekt door de aarde heen en opent zich kleurrijk. De bloesem van de bomen verspreidt de geur van hoop en levenskracht.

Maar God, in mij klinkt een verstilde schreeuw. In mij woedt de wanhoop om wat gebeurd is, om wie ik los moest laten. Het doet zeer dat het leven verder gaat. Het schuurt, omdat ik niet weet hoe ik verder kan, hoe ik verder moet.

Om uw zachte lenteregen op mijn dorstige verlatenheid, om uw vriendelijke lentezon op mijn verkilde huid, om uw beschutting in mijn ziel, roep ik tot U. Amen

Zomer

God van vreugde en goedheid, U hebt de rustdag geschapen als kroon op uw schepping, We danken U voor vakanties, voor het mooie weer. We danken U voor stranden en voor de zee. We danken U voor bossen en voor schaduw.

We bidden om uw zon in ons gezicht, om uw vrede in ons hart en ons leven. amen

-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+

God, de zon brandt ongenadig, het ontbreekt ons aan schaduw, aan beschutting. We hebben geen plek, geen ruimte om rust te vinden. Ons hart is onrustig, onze ziel dorst naar vrede, ons hoofd tolt.

God, U ziet het hart aan, we bidden om uw bescherming – keer toch onze ellende. We roepen tot U om uw kracht – weer toch het kwaad. Dat we tot rust mogen komen in uw geborgenheid, vrede mogen vinden in de schaduw van uw vleugels. Amen

Gods verborgen omgang vinden – lessen van onze ouderen

Vandaag (26 januari 2016) was de eerste bijeenkomst van de seniorenkring – een samenwerking van de Ontmoetingskerk met het plaatselijke verzorgingshuis De Vriezenhof. De Vriezenhof leverde de locatie en zorgde voor de uitnodigingen in de Vriezenhof zelf en voor de belendende appartementencomplexen Grevinckhof, De Hullen en de Buterhof. Met 23 deelnemers hadden we een goed gevulde zaal. Het raakte en ontroerde me: zoveel mensen samen die zoveel geschiedenis met zich meedragen en zoveel door te geven hebben.

Vier bijeenkomsten

De gesprekskring bestaat uit vier bijeenkomsten met thema’s die in pastorale gesprekken met ouderen vaak naar voren komen: ‘leven in verbondenheid met God’, ‘de balans opmaken’ (over vergeving en verzoenen met het eigen leven), ‘ouderdom als kostenpost of als bron van wijsheid’ (over de waarde van het leven) en ‘leven op de rand van de eeuwigheid’ (over dood en leven en leven na de dood).

Leven in verbondenheid met God

Het thema van deze eerste bijeenkomst was dus ‘leven in verbondenheid met God’. In een van de psalmen wordt gesproken over ‘Gods verborgen omgang vinden’. Een kernachtige omschrijving voor de ervaring van Gods nabijheid. Zijn nabijheid biedt kracht en troost, maar tegelijkertijd is het moeilijk om hier woorden voor te vinden. Zeker in het gesprek tussen de generaties over de waarde van het geloof ontbreekt het soms aan taal, omdat het wandelen met God zo kostbaar en kwetsbaar is, en omdat het niet of nauwelijks in woorden te vangen is. Veel deelnemers hebben kinderen of kleinkinderen die op enig moment andere keuzes hebben gemaakt op het gebied van kerk en geloof. Het biedt rust om deze zorgen in het gebed bij God te brengen.

Tijd

Ouderdom vertraagt in zekere zin het leven. Er komt meer tijd. Soms gaat het gepaard met eenzaamheid, maar het gegeven dat er meer tijd is, betekent ook dat er meer ruimte komt om te bidden. Een van de deelnemers gaf aan dat nu nog alleen het gebed rest. De mogelijkheden zijn door de ouderdom beperkt geworden, maar het gebed biedt de ruimte om aan dierbaren te denken en om hen voor Gods aangezicht te gedenken.

Gods nabijheid

Bidden is niet vanzelfsprekend of eenvoudig. Wat een mooie gedachte is, is dat Jezus in Mattheüs 6 vertelt dat God de Vader al weet wat we willen bidden voordat we de woorden kunnen vormen. Elders lezen we dat Jezus als hogepriester onze voorspraak is bij de Vader en weer ergens anders lezen we dat de heilige Geest voor ons zucht en bidt als het ons aan woorden en kracht ontbreekt. Een mooie en waardevolle gedachte: als we ons op God richten, zijn Vader, Zoon en Geest al met ons bezig.

Ruimte voor de klacht

Soms is bidden roepen tot God, omdat we de slagen van het leven aan den lijve ondervinden. Waar is God als we met leed worden geconfronteerd dat te groot en te zwaar is? Dan is het goed om te beseffen dat bidden ook worstelen kan zijn. Worstelen, zoals Job worstelde, zoals Jacob vocht met God. Dit worstelen en strijden krijgt alle ruimte in de psalmen. Eerlijke gebeden zoals psalm 22, psalm 44 of psalm 102. Het is belangrijk om ook voor de klacht ruimte te maken.

Waarde van het gebed

Voor de deelnemers is het gebed een van de belangrijkste uitingen om vorm te geven aan het leven in verbondenheid met God. Velen kunnen niet meer naar de kerkelijke bijeenkomsten wat verschraling en eenzaamheid betekent. Het meeluisteren met de kerktelefoon is belangrijk, maar is toch anders dan het onder de medegelovigen zijn. Het is het samen zingen en de warmte die gemist worden. Het gebed is echter een middel dat beschikbaar is. Juist in de ouderdom met de gebreken en de zegeningen is het gebed datgene dat op adem brengt en toekomst opent. Het is een ervaring die zij de jongere generaties van harte gunnen.

Het is mooi en bemoedigend om te weten dat een aantal van onze ouderen volharden in het gebed voor hun dierbaren, voor de geloofsgemeenschap en voor de wereld.

Bidden voor het WK?

In 2010 schreef ik deze column over voetbal en kerk naar aanleiding van de negatief artikel van een collega van mij over voetbal. (In het stuk hieronder heb ik de naam van mijn collega verder weggelaten.) Opnieuw zie ik links en rechts columns en artikelen verschijnen die melden dat voetbal kijken ten koste gaat van je liefde voor God (bv dit artikel) Nog een kanttekening vooraf: de misstanden in Brazilië rond dit WK zijn schokkend. Het ontruimen van de sloppenwijken in de buurt van een stadion, het verdwijnen van straatkinderen en het sekstoerisme vragen om een reactie. Zo’n actie kan gerelateerd worden aan het WK zoals deze actie. Vergelijkbare misstanden zijn er bijvoorbeeld in de kledingindustrie in Sri Lanka, sekstoerisme in Thailand en ons eigen asielbeleid. Laten we voetbal niet tot zondebok maken om onszelf beter te voelen.

“Vorige week kwam een collega van mij in het nieuws. In een artikel op internet  heeft hij geschreven over het WK voetbal en de oranjegekte erom heen. Het punt dat mijn collega maakt, is dat het WK zondig is.  Er is immers sprake van sportverdwazing: de entourage van het toernooi, de grote bedragen die voor voetballers worden betaald, etc. Hij betoogt dat het voetbal het toppunt is van werelds vermaak en dat dat dus niet past bij een christelijke levensstijl. Hij stelt dat ouders hun kinderen moeten verbieden om naar het WK te kijken.

Mijn collega raakt aan een gevoelig punt: al meer dan 670 mensen hebben de moeite genomen om op de site van De Telegraaf op dit artikel te reageren, vaak met een behoorlijk felheid. Maar heeft mijn collega gelijk? Moet je je kinderen verbieden om naar het WK te kijken omdat dit vermaak zondig is?
Vooraf is het misschien goed om op te merken dat deze voorganger in een traditie staat waarin televisie kijken sowieso als zondig wordt gezien. Hij roept op om ook via de computer niet te kijken. In mijn beleving is het wonderlijk om een apparaat als zondig te bestempelen: het gaat er steeds weer om wat je ermee doet. De televisie zelf is niet slecht; de vraag is hoe je omgaat met de informatie die op je toekomt. Maar dat geldt dus ook voor de computer, de radio, de telefoon, etc. Televisie kijken is niet slecht, maar je kunt wel naar slechte dingen kijken.

Maar is het dan slecht om naar het WK te kijken? Nee, natuurlijk mogen we van het WK genieten! Daar heb ik een aantal argumenten voor.
1. De Bijbel nodigt ons uit om te genieten, en om van tijd tot tijd feest te vieren. Het is dan ook niet erg om een volksfeest te organiseren en daar plezier aan te beleven (bloemencorso’s, Koninginnedag, Sinterklaas – ook daar worden heel wat euro’s aan gespendeerd).

2. In Handelingen lezen we dat Paulus in Korinthe eerst de cultuur en de samenleving probeert te leren kennen. Wanneer hij vervolgens over het Evangelie begint te spreken, sluit hij aan bij de ontwikkelingen van de Korinthiërs: de verering van de onbekende God, de dichters en schrijvers. De toon is niet een toon van oordeel en veroordelen, maar een zoeken naar aanknopingspunten.

3. Het Oranjefeest geeft ook een aantal aanknopingspunten: wij hebben behoefte aan gezamenlijk feest vieren. Veel mensen houden niet eens van voetbal, maar de wedstrijden van Oranje bieden ruimte voor een gevoel van saamhorigheid, ruimte om feest te vieren. Daar is in zichzelf al niets mis mee; en daarnaast is het voor de kerken interessant: hoe kan het dat die gezamenlijkheid wel rondom het voetbal kan worden gevonden, en niet rond het geloof in Jezus Christus?

4. Door oordelend te reageren op wat voor mensen feestelijk en belangrijk is (het WK als zondig af te doen), creëert mijn collega een kloof tussen de samenleving en de christelijke kerken (mensen die geen lid zijn van een kerk maken geen onderscheid tussen de verschillende kerken). Deze kloof vergroot de afstand tussen kerk en samenleving, terwijl de kerk juist dienend in de samenleving zou moeten staan.

5. Het oproepen om te bidden voor verlies lijkt me, net zoals het bidden om winst niet Bijbels. Bidden is in relatie gaan staan met God, en daar past het bidden om een uitkomst van een spel niet echt bij. Hierbij moet wel de kanttekening gemaakt worden dat mijn collega eigenlijk oproept tot een bekering van Nederland, en dat is dan weer van een andere orde.

Is het dus allemaal onzin wat hij schrijft? Nee, dat nu ook weer niet. Voetbal kan tot afgoderij worden. De te ver doorgevoerde commercialisering van sport is een schadelijke ontwikkeling. Het is pijnlijk dat de townships niet mee kunnen profiteren van de WK-gelden.
Maar het spreken over afgoderij, het veroordelen – dat vraagt om een heldere nuancering.

Ik zal niet bidden om winst van Oranje, maar ik hoop van harte dat ze ver komen in dit toernooi.”