Het nieuws van de afgelopen week uit Pennsylvania laat mij niet los. Het ontneemt mij de adem. De kwaadaardigheid van de misbruikers. Het enorme aantal kinderen dat misbruikt is. Het toedekken door medepriesters. Het wegkijken, vergoelijken en faciliteren door het kerkelijk bestuur.
De gevolgen van seksueel misbruik kunnen bijzonder ingrijpend zijn. De onteigening van het lichaam, het isolement en de eenzaamheid, de schaamte en schuldgevoelens, het verlies van eigenwaarde en zelfvertrouwen. Zoveel kinderen die door toedoen van priesters de levensvreugde hebben verloren en voor wie het leven zwaar en donker werd – ik kan er niet bij. Wat is de kinderen onbeschrijfelijk veel leed aangedaan.
En dan lees je in de verslagen dat andere priesters ervan afwisten. Dat de kerkleiding willens en wetens de daders beschermde en dus kinderen uitleverde. Hoe is dat mogelijk?
In de kerk. Door priesters. Dat raakt aan een extra dimensie. Die van de ziel. Het raakt aan de wereld van geloof. Van die God die opeens niet meer aan jouw kant staat, maar aan de kant van de dader. Van die god die maakt dat je je nog dieper schaamt, nog meer worstelt met schuld – tot in eeuwigheid. Dát, dat is die priesters, de kerk, en ja, ook mij als voorganger in de kerk, zo aan te rekenen.
Het gebeurde, het gebeurt in de kerk. De kerk zou die veilige plaats moeten zijn. De kerk zou de plek moeten zijn waar de Heilige woont. Waar de beschuttende vleugels zich beschermend om gekwetste, kwetsbare en gebutste mensen heen vouwen. De kerk zou die plek moeten zijn – veilig, heilig, vredig en steunend.
Het is niet te bevatten en verbijsterend dat zoveel kwaadaardigheid zo lang in het hart van de kerk kon voortwoekeren.
We kunnen niet meer gewoon naar de kerk zonder rekenschap te geven. We kunnen niet meer gewoon samenkomen en zingen en bidden, zonder de liefde te laten spreken. De Bijbelse liefde die onrecht aan de kaak stelt, die het kwaad kwaad noemt, en die zich ontfermt over kwetsbaren.
We zullen voor Gods aangezicht boete moeten doen en ons inkeren. Hoe veilig is onze geloofsgemeenschap? Hoe gaan we om met macht? Kunnen slachtoffers met hun verhaal naar buiten komen en krijgen ze onze erkenning?
We zullen moeten opstaan tegen onrecht. Opstaan voor wie slachtoffer is geworden van misbruik.We moeten opstaan voor onze kinderen.
Kunnen we nog geloofwaardig spreken? Ik weet het niet. Niet zomaar.
Alexander Veerman 
Zogenaamde Man Gods
Boven de wet
Buiten de wet
in naam van God
maak je Zijn
schepselen kapot
Boven Gods wet
Buiten Gods wet
eigenzinnige richting
dodelijke verrichting
eigen wijsheid
Los van God
en Zijn gebod
dien je Zijn vijand
Ziende blind
Horend doof
misbruik je het geloof
voor bevrediging
van jezelf
Boven God staand
Buiten God staand
Alsof je God zelf bent
Maar God haat misbruik!
Niet God, niet Hij
maar jij bent
een Leugenaar
Een van die kleinen, Isthe
Eén van de dingen waar ik met een bevriende predikant vaker over heb gesproken en wat hij inmiddels ook altijd doet, is God niet telkens zonder meer te benoemen als, en ook niet steeds te vergelijken met, een liefhebbende vader maar uit te leggen wat een liefhebbende vader is en ook vertellen dat niet alle vaders zich liefhebbend gedragen.
Ik ben zelf gedurende mijn hele jeugd door mijn vader, die zelf ambtsdrager was, misbruikt en mishandeld. Mijn beeld van wat een liefhebbende vader is, was hierdoor enorm verwrongen. Het gevolg was dat ik als kind eenzelfde beeld van God als liefhebbende Vader had en dus doodsbang voor Hem was. Dat was voor mij een belangrijke reden om niemand over het misbruik te vertellen en zo ver mogelijk weg te kruipen voor God. Hij zou mij immers net zo genadeloos straffen als ik mijn mond open zou doen als mijn eigen vader deed.
Veel christenen realiseren zich niet hoeveel Bijbelverhalen bij kinderen die misbruikt en/of mishandeld worden angst voor God veroorzaken. Neem het verhaal van Abraham die van God de opdracht kreeg zijn geliefde zoon te offeren. Het mag voor de meeste mensen een mooie parabel zijn om Gods barmhartigheid te laten zien omdat Hij op het laatste moment tegen Abraham zegt dat het niet nodig is, maar ik lig bij dat verhaal op de brandstapel en voel de doodsangst van Izak. Voor mij was God niet barmhartig maar ronduit sadistisch in dat verhaal. Hoe kun je, vanuit kinderlijk perspectief, nou spreken van barmhartigheid en liefde als God een kind blootstelt aan dergelijk traumatiserende praktijken? Op mij hadden dit soort verhalen i.i.g. het effect dat ik doodsbang voor God was.
Ik weet nog goed hoe verbaasd die bevriende predikant, die notabene mijn verleden kent, reageerde toen ik hem na afloop van de preek over Abraham die Izak moest offeren, helemaal overstuur, aansprak. Hij begreep in eerste instantie totaal niet wat er mis was met dat verhaal. Zelf kon ik het toen nog niet goed uitleggen, maar ik wist hem wel op de beleving van Izak te wijzen en de vraag te stellen hoe een liefhebbende God een kind zoiets aan kon doen. Toen begon hij te begrijpen dat ik als kind, o.a. door dat soort verhalen, een totaal verkeerd beeld van een liefhebbende vader én van God had ontwikkeld.
Ik denk dat voorgangers en jeugdleiders in gemeenten zich veel meer van de impact van dit soort verhalen bewust moeten zijn. In elke kerk, elke zondagsschoolgroep en elke catechisatiegroep zitten meerdere kinderen die het thuis niet fijn hebben, vaak door een ‘liefhebbende’ vader. Daarom denk ik dat het belangrijk is dat, naast ophouden met vertellen van weerzinwekkende Bijbelverhalen, verteld moet worden dat niet alle vaders zo liefdevol zijn en uitgelegd moet worden wat liefdevol wél inhoudt. Als mij dat als kind was verteld, had ik misschien begrepen dat mijn vaders gedrag niet door de beugel kon en had ik misschien wel iemand in vertrouwen genomen. Maar doordat dat niet gebeurde, i.c.m. Bijbelverhalen waarin God wreed is voor kinderen terwijl Hij liefdevol wordt genoemd, zag ik alleen maar bevestigd dat het ‘normaal’ en ‘goed’ was wat mijn vader deed.
Wat ik hiermee wil zeggen, is dat binnen de kerk veel meer rekening gehouden moet worden met het kinderlijk perspectief in Bijbelverhalen. Voor volwassenen zijn zulke verhalen al moeilijk te begrijpen maar voor kinderen die thuis misbruikt en/of mishandeld worden, zijn ze funest. Stoppen daarmee dus. Geen Jozef die door zijn broers in de put wordt gegooid, geen Mozes die door zijn moeder in een mandje wordt gelegd omdat alle jongetjes gedood moeten worden, geen ‘wijze’ Salomo die een kind in tweëen dreigt te hakken. Kortom, geen verhalen waarin geweld tegen kinderen voorkomt om een (volwassen) punt te maken.
Dit soort verhalen zijn m.i gewoon niet geschikt voor kinderen. Als in een film dergelijke praktijken voorkomen, krijgt deze als kijkwijzer 18+ vanwege (dreigend) geweld.
Seksueel geweld heeft niets met kerk of God te maken. Het is van alle lagen, mensen en beroepen/settingen.. ik snap wel dat gevoelig ligt als zoiets aan het licht komt binnen kerkelijkheid en geloof. Het is altijd machtsmisbruik en dat komt in kerkelijke omgeving misschien nog extra naar voren maar alsnog.. God keurt dit niet goed. Ik weet dat! Hij helpt mij nl altijd. Als ik t moeilijk heb, zorgen heb, fouten maak, vastloop, hij is er altijd en dus gaat geloof niet samen met seksueel misbruik.. voor jullie predikanten, moeilijk wbt gevoel misschien, wat moet je nu doen, wat zeg je wel en wat niet. Maar jullie zijn niet de daders uit bijv Pennsylvania.. jullie zijn ‘eigen’ individuen en kunnen daar toch afstand van nemen? Van zulke gruweldaden? Want daar is de kerk niet voor bedoeld.. maar ik bijv als leerkracht.. stel er komt zoiets aan het licht binnen een leerkrachten groep ofzo.. dat zou denk ik ook extra hard aankomen binnen de samenleving.. dan nog zijn niet alle leerkrachten slecht en alle scholen en onderwijsinstellingen daar deel van. Distantiëren en het goede en juist uitdragen..zoals God het bedoeld heeft.. God is liefde en niets anders…
Mijn dader doet ook iets in de kerk nu, lekker veilig in het buitenland…met kinderen en jongeren.. het steekt mij enorm..
Spreek vanuit je hart, dat is altijd goed.
Niet kon, maar ‘kan’ voortwoekeren.
Heel indringende oproep.
Alleen Geestelijke vernieuwing is in staat dit wapen van satan te verbreken en daders te bekeren.